Rozwiodłam się z mężem, czy mogę domagać się od niego alimentów nie tylko na rzecz naszych dzieci ale również na moją rzecz?
Kwestia alimentów po rozwodzie została szczegółowo uregulowana w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym. Obowiązek alimentacyjny istnieje między rozwiedzionymi małżonkami, jeżeli żaden z nich nie ponosi winy rozkładu pożycia bądź też jeżeli sąd zaniechał orzekania o winie, a także jeżeli orzeczono rozwód z winy obojga małżonków. Jeżeli rozwód orzeczono z wyłącznej winy jednego z małżonków, roszczenie alimentacyjne może przysługiwać tylko drugiemu z nich. W przypadku rozwodu można domagać się alimentów od byłego małżonka w dwóch sytuacjach.
W pierwszej gdy nie jest się wyłącznie winnym rozpadowi małżeństwa i gdy po rozwodzie osoba uprawniona znajduje się w niedostatku. Wówczas można domagać się od byłego małżonka dostarczenia środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. W sytuacji drugiej natomiast, gdy jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozpadowi małżeństwa, a w wyniku rozwodu nastąpiło istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, można zgłosić do sądu żądanie orzeczenia by małżonek wyłącznie winny w odpowiednim zakresie przyczyniał się do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
Są to dwie podobne do siebie sytuacje, w przypadku których punktem wyjścia jest wyrok rozwodowy i rozstrzygnięta kwestia winy za rozpad małżeństwa (o tym, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia, decyduje wyłącznie sentencja prawomocnego wyroku rozwodowego). W obu sytuacjach należy rozróżnić kwestię niedostatku i o ile w pierwszej sytuacji niedostatek jest przesłanką konieczną do obciążenia byłego małżonka obowiązkiem alimentacyjnym, o tyle w drugim przypadku wystarczy wykazać że w wyniku rozwodu pogorszyła się sytuacja materialna małżonka niewinnego. Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia nowego związku małżeńskiego. Jednakże w sytuacji gdy zobowiązanym do dostarczania środków utrzymania jest małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia (np. w sytuacji rozwodu bez orzekania o winie), obowiązek ten wygasa z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu. W wyjątkowych okolicznościach, na żądanie uprawnionego sąd może wydłużyć wymieniony pięcioletni termin.
Maciej Bonczewski
radca prawny z Kancelarii Radcy Prawnego
www.kancelaria-bonczewski.pl